Viên nén là gì? Ứng dụng của viên nén trong bào chế

Trong quá khứ, người ta đã sử dụng các phương pháp tự nhiên để tạo ra viên nén, thường bằng cách lấy các loại thảo dược và cán nát chúng thành dạng viên nhỏ hoặc bao gồm việc cuốn lá thuốc thành hình viên nén. Những viên nén đầu tiên không giống như các viên nén hiện đại về cách sản xuất và hình dáng.

Trong thế kỷ 19, người ta đã bắt đầu phát triển công nghệ sản xuất viên nén hiện đại. Làm việc với kim loại và máy móc, họ có thể tạo ra các viên nén đồng đều và chính xác về kích thước và hình dạng. Điều này giúp tăng tính nhất quán và hiệu suất của việc sử dụng các loại thuốc có dạng bào chế này.

Các tiến bộ trong ngành công nghiệp dược phẩm trong thế kỷ 20 đã làm cho viên nén trở nên phổ biến và dễ dàng sử dụng hơn bao giờ hết. Công nghệ tiên tiến đã cho phép sản xuất hàng triệu viên nén mỗi giờ, giúp đáp ứng nhu cầu của người bệnh trên khắp thế giới.

Ngày nay, công nghệ sản xuất viên nén đã trở nên rất phức tạp và chính xác. Các loại máy móc hiện đại được sử dụng để tạo ra các viên nén có chất lượng đồng đều và chuẩn xác. Ngoài ra, viên nén hiện nay còn có thể được sản xuất để giải phóng thuốc một cách kiểm soát thông qua các cơ chế thời gian hoặc tan chảy.

Bài viết dưới đây, Phòng khám Bác sĩ Dung xin giải đáp thắc mắc của nhiều người về viên nén là gì? Xin mời các bạn cùng theo dõi chi tiết!

Viên nén là gì?

Viên nén là một hình thức bào chế dược phẩm phổ biến, đây là một cách để đóng gói các loại thuốc và chất bổ trợ vào dạng viên nhỏ, giúp dễ dàng uống và hấp thụ. Các viên nén thường có hình dáng và kích thước thường xuyên, và chúng có thể được làm từ một loạt nguyên liệu như bột thuốc, hợp chất dược phẩm, và các chất phụ gia.

Viên nén thường được sử dụng để cung cấp các liều lượng cố định và chính xác của thuốc, giúp đảm bảo sự hiệu quả và an toàn trong điều trị và bảo dưỡng sức khỏe. Các viên nén có thể có nhiều dạng, bao gồm viên nang cứng, viên nang mềm, và viên nén dạng bột, mỗi loại có ưu điểm và ứng dụng riêng của nó.

Cấu trúc và loại hình viên nén

Viên nén cơ bản thường bao gồm hai phần chính:

Hình vỏ ngoài (shell)

Đây là lớp ngoài cùng của viên nén, bảo vệ và giữ lại các thành phần bên trong. Vỏ ngoài thường làm từ gelatin hoặc các loại nguyên liệu thay thế như agar-agar cho viên nang cứng hoặc gelatin và glycerin cho viên nang mềm.

Hạt bên trong (core)

Hạt bên trong chứa các chất bổ trợ hoặc thuốc. Hạt này có thể có nhiều dạng, từ dạng bột, viên nén, viên nén bao, đến dạng lỏng.

Loại hình viên nén phổ biến

Dạng viên (Tablets)

Có hình dạng hình chữ nhật hoặc tròn và có thể được làm từ bột hoặc hạt bổ trợ. Viên nén dạng viên thường cần thêm các chất phụ gia để có thể ép và đóng viên nén. Dạng bào chế này phổ biến và thường dùng cho thuốc và chất bổ trợ đa dạng.

Viên nén bao (Enteric-Coated Tablets/Capsules)

Có lớp vỏ ngoài đặc biệt (vỏ phủ) để bảo vệ khỏi tác động của dạ dày và giúp thuốc hoặc chất bổ trợ được hấp thụ ở phần ruột. Viên nén dạng viên nén bao thường được sử dụng cho các thuốc cần thời gian giải phóng chậm hoặc cần đặc tính dễ dàng hấp thụ.

Viên nén mềm bao (Liquid-Filled Soft Capsules)

Dạng bào chế này chứa chất lỏng bên trong, và vỏ ngoài làm từ gelatin. Chúng thường được sử dụng cho việc đóng gói dầu hoặc chất lỏng.

Lý do lựa chọn viên nén trong bào chế

Viên nén là một lựa chọn phổ biến trong bào chế dược phẩm và chất bổ trợ vì có nhiều lợi ích quan trọng:

Được đóng gói có sự kiểm soát liều lượng

Cho phép đóng gói thuốc hoặc chất bổ trợ với sự kiểm soát chính xác về liều lượng, giúp đảm bảo người sử dụng nhận đủ liều lượng cần thiết để đạt hiệu quả tốt nhất trong điều trị hoặc bảo dưỡng sức khỏe.

Dễ dàng uống và tiêu hóa

Có thể dễ dàng nuốt và tiêu hóa hơn so với các dạng khác như bột hoặc viên nén dạng viên. Điều này đặc biệt quan trọng đối với người có khó khăn trong việc nuốt thuốc.

Sử dụng đa dạng cho các loại chất liệu

Có thể được sử dụng để đóng gói các loại thuốc khác nhau, từ dạng bột, viên nén, viên nén bao, đến dạng chất lỏng hoặc dầu. Điều này tạo sự linh hoạt cho ngành công nghiệp dược phẩm và bảo dưỡng sức khỏe.

Bảo quản ổn định của chất bổ trợ và thuốc

Giúp bảo quản tính ổn định của các chất bổ trợ và thuốc, ngăn chúng khỏi tác động của môi trường bên ngoài như ánh sáng và không khí.

Dễ quản lý và đóng gói

Có dạng tiện lợi để quản lý và đóng gói. Chúng có thể được lưu trữ và vận chuyển một cách dễ dàng.

Tùy chỉnh dễ dàng

Có thể được tùy chỉnh về hình dạng, kích thước và màu sắc, giúp thương hiệu sản phẩm dễ dàng nhận biết và tạo điểm nhấn trên thị trường.

Phù hợp với nhiều loại thuốc và chất bổ trợ

Có khả năng chứa nhiều loại thuốc và chất bổ trợ, bao gồm thuốc dạng bột, chất lỏng, dầu, vitamin, khoáng chất, và nhiều loại dược phẩm khác.

Đặc tính dễ dàng hấp thụ

Có thể được thiết kế với đặc tính hấp thụ nhanh tại vị trí cụ thể trong hệ tiêu hóa như dạ dày hoặc ruột, tùy theo mục đích sử dụng.

Quy trình sản xuất của viên nén

Dưới đây là một tóm tắt về quy trình sản xuất viên nén:

Chuẩn bị nguyên liệu

• Nguyên liệu: Nguyên liệu bao gồm dược phẩm (thuốc), các chất bổ trợ, và các thành phần khác cần thiết cho viên nén như chất tạo hình, chất bảo quản, và chất phụ gia.
• Nguyên liệu cho vỏ viên nang: Nếu sử dụng viên nang cứng, nguyên liệu cho vỏ ngoài gồm gelatin hoặc các loại nguyên liệu thay thế. Đối với viên nang mềm, nguyên liệu cho vỏ ngoài gồm gelatin và glycerin.

Chế tạo hạt bên trong (core)

Các nguyên liệu được trộn và làm thành hạt bên trong viên nén. Hạt bên trong này có thể là dạng bột, viên nén, viên nén bao, hoặc chất lỏng, tùy thuộc vào dạng bào chế của nó.

Chế tạo vỏ viên nang

Đối với viên nang cứng: Gelatin được hòa tan trong nước, sau đó được làm thành vỏ nang bằng cách đúc và đóng chúng lại với nhau.

Đối với viên nang mềm: Gelatin và glycerin được hòa tan trong nước, sau đó hỗn hợp này được bơm vào các khuôn làm nền viên nang, sau đó vỏ viên nang được đóng lại.

Điền hạt bên trong vào vỏ viên nang

Hạt bên trong viên nén được điền vào vỏ viên nang bằng máy đóng viên nang. Quá trình này cần sự chính xác và kiểm soát liều lượng cần thiết.

Làm khô (nếu cần)

Cần được làm khô để loại bỏ nước dư thừa và đảm bảo độ ổn định của sản phẩm.

Kiểm tra chất lượng

Được kiểm tra chất lượng để đảm bảo rằng liều lượng, kích thước, và các yếu tố khác đáp ứng tiêu chuẩn.

Đóng gói sản phẩm hoàn thiện

Được đóng gói vào lọ, hộp, hoặc gói khác phù hợp với sản phẩm. Thường có một biểu đồ hướng dẫn cách sử dụng và liều lượng của sản phẩm.

Bảo quản và phân phối

Dạng bào chế này được lưu trữ ở điều kiện bảo quản phù hợp và sau đó phân phối tới các cửa hàng dược phẩm hoặc khách hàng cuối cùng.

Ưu điểm và nhược điểm của viên nén với viên nang

Dưới đây là một so sánh giữa viên nén và viên nang:

Thuộc Tính	Viên Nén	Viên Nang
Ưu Điểm
Kiểm soát liều lượng	Có	Không
Dễ uống và tiêu hóa	Dễ dàng	Khó khăn cho việc nuốt và tiêu hóa
Thời gian giải phóng kiểm soát	Có	Không
Đa dạng hóa sản phẩm	Có	Không
Bảo quản ổn định chất	Không cần bảo quản cẩn thận	Bảo quản ổn định chất bên trong
Dễ quản lý và đóng gói	Dễ dàng	Dễ dàng
Phù hợp cho nhiều chất liệu	Có	Có
Nhược Điểm
Khó nuốt	Có	Khó khăn cho việc nuốt
Khả năng tương tác môi trường	Không	Có

Ứng dụng của viên nén

Viên nén có nhiều ứng dụng trong lĩnh vực dược phẩm và bảo dưỡng sức khỏe, và chúng được sử dụng để cung cấp nhiều loại thuốc, chất bổ trợ dinh dưỡng, và sản phẩm khác cho người sử dụng. Dưới đây là một số ứng dụng phổ biến của dạng bào chế này:

Cung cấp thuốc

Được sử dụng để cung cấp các loại thuốc, bao gồm thuốc tiêu dùng, thuốc kê đơn, thuốc không kê đơn, và thuốc chữa bệnh nội tiết, dược phẩm trị liệu, và nhiều loại khác.

Cung cấp chất bổ trợ dinh dưỡng

Được sử dụng để đóng gói các loại vitamin, khoáng chất, acid béo omega-3, và các chất bổ trợ dinh dưỡng khác để bổ sung chế độ ăn uống và cải thiện sức khỏe.

Viên mềm (softgels)

Chứa chất lỏng bên trong, thường là các loại dầu chất lượng cao như dầu cá, dầu hạt lanh, và dầu bổ trợ sức khỏe tim mạch.

Viên nén bao (enteric-coated)

Viên nén có lớp vỏ đặc biệt để bảo vệ thuốc khỏi tác động của dạ dày và giúp thuốc được hấp thụ ở phần ruột. Thường được sử dụng cho các thuốc cần thời gian giải phóng chậm.

Viên nén mềm bao (liquid-filled softgels)

Loại viên nén này chứa chất lỏng bên trong, và vỏ ngoài làm từ gelatin. Thường được sử dụng cho việc đóng gói dầu hoặc chất lỏng.

Bổ trợ cho thể thao và thể hình

Chứa các thành phần bổ trợ như protein, amino acid, và chất kích thích sự phục hồi cơ bắp và nâng cao hiệu suất thể thao.

Thảo dược

Đóng gói các loại thảo dược và chiết xuất thảo dược cho mục đích điều trị và bảo dưỡng sức khỏe.

Hóa sinh

Sử dụng cho các sản phẩm hóa sinh như enzyme, probiotics (vi khuẩn có lợi), và các loại chất phụ gia trong công nghiệp thực phẩm và dược phẩm.

Viên nén bảo vệ sức khỏe tim mạch

Cung cấp các loại chất bổ trợ sức khỏe tim mạch như Omega-3, Coenzyme Q10, và L-carnitine để cải thiện sức khỏe tim mạch.

Viên nén cho trẻ em và người già

Có các loại viên nén được thiết kế dành riêng cho trẻ em và người già để đảm bảo dễ dàng uống và tiêu hóa.

Lưu ý về bảo quản dạng bào chế viên nén

Dưới đây là một số hướng dẫn cơ bản về cách bảo quản và lưu trữ viên nén:

Nhiệt độ và độ ẩm

Lưu trữ viên nén ở nhiệt độ và độ ẩm được quy định trên nhãn sản phẩm. Thông thường, nhiệt độ môi trường phòng (từ 15°C đến 25°C) và độ ẩm thấp là lý tưởng cho viên nén. Tránh nhiệt độ quá cao hoặc quá thấp, cũng như môi trường ẩm ướt.

Bảo quản xa ánh sáng mặt trời

Ánh sáng mặt trời và ánh nhiệt có thể ảnh hưởng đến tính chất của dạng bào chế này và làm giảm hiệu suất của chúng. Bảo quản viên nén ở nơi tối hoặc trong hộp đựng kín ánh sáng.

Đậy kín nắp

Sau khi mở hộp hoặc lọ viên nén, hãy đậy kín nắp sau mỗi lần sử dụng để ngăn không khí và độ ẩm xâm nhập và làm hỏng sản phẩm.

Tránh nhiệt độ biến đổi đột ngột

Tránh để trong môi trường nhiệt độ biến đổi đột ngột, ví dụ, tránh để chúng trong ô tủ lạnh nếu không được quy định trên nhãn sản phẩm.

Tuân thủ hạn sử dụng

Hãy tuân thủ hạn sử dụng được quy định trên nhãn sản phẩm. Viên nén có thể mất tính hiệu quả sau khi hết hạn sử dụng.

Tránh tiếp xúc với không khí

Tránh tiếp xúc với không khí lâu dài sau khi mở nắp, vì điều này có thể làm giảm tính chất của sản phẩm.

Để xa tầm tay trẻ em

Bảo quản ngoài tầm tay của trẻ em để tránh tình trạng không mong muốn.

Một số website bạn có thể tham khảo:

• SRM Institute of Science and Technology: Tablets (https://webstor.srmist.edu.in/web_assets/srm_mainsite/files/files/TABLETS.pdf)
• Unacademy: Notes on Tablets (https://unacademy.com/content/nta-ugc/study-material/pharmaceutical-analysis/tablets/)
• Pharma Excipients: What is a tablet? (https://www.pharmaexcipients.com/news/what-is-a-tablet/)