Bệnh suy giãn tĩnh mạch là gì?

Suy giãn tĩnh mạch là một bệnh lý phổ biến của hệ tĩnh mạch, ảnh hưởng đến hàng triệu người trên khắp thế giới. Bệnh này thường xuất hiện ở chân và bắp chân, làm ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống và sức khỏe của người bệnh.

Thống kê từ Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) cho biết rằng khoảng 35% người đang làm việc và 50% người đã nghỉ hưu mắc phải giãn tĩnh mạch chi dưới. Tỷ lệ mắc bệnh ở phụ nữ là gấp 3 lần so với nam giới. Bệnh thường có những triệu chứng không rõ ràng, không thu hút sự quan tâm đúng mức để chăm sóc.

Bài viết dưới đây, Phòng khám Bác sĩ Dung xin giải đáp thắc mắc của nhiều người về bệnh suy giãn tĩnh mạch là gì? Xin mời các bạn cùng theo dõi chi tiết!

Suy giãn tĩnh mạch là bệnh gì?

Động mạch là con đường dẫn máu giàu oxy từ trái tim tới các cơ quan trong cơ thể, trong khi tĩnh mạch chịu trách nhiệm đưa máu ít oxy trở về tim.

Suy giãn tĩnh mạch là tình trạng khi các tĩnh mạch sưng phồng, có thể nhìn thấy qua da. Đặc điểm thường là chúng có màu xanh, phồng to và uốn cong. Nếu không được điều trị, suy giãn tĩnh mạch có thể dẫn đến những tác động tiêu cực về lâu dài.

Tình trạng này có thể gây đau và mệt mỏi, cũng như gây ra các thay đổi trên da như phát ban, đỏ da và thậm chí là loét da. Chân có ba loại tĩnh mạch:

• Tĩnh mạch nông gần da nhất
• Tĩnh mạch sâu nằm ở giữa các nhóm cơ
• Tĩnh mạch xuyên nối tĩnh mạch nông với tĩnh mạch sâu.

Tĩnh mạch sâu kết nối với tĩnh mạch chủ, là tĩnh mạch lớn nhất trong cơ thể, chịu trách nhiệm đưa máu trở về tim. Suy giãn tĩnh mạch thường xảy ra ở tĩnh mạch nông của chân.

Khi đứng thẳng, máu trong tĩnh mạch phải chống lại tác động của trọng lực để trở về tim. Để làm điều này, cơ bắp chân cần phải co lại để đẩy máu từ tĩnh mạch sâu ở chân và bàn chân lên.

Van tĩnh mạch, gọi là van một chiều, giúp máu chảy theo hướng đúng. Khi cơ bắp chân co lại, van mở ra, cho phép máu di chuyển lên trên. Khi cơ bắp chân thả lỏng, van đóng lại để ngăn máu trở xuống chân. Quá trình này được gọi là bơm tĩnh mạch.

Khi di chuyển, việc co bóp cơ bắp chân kích hoạt bơm tĩnh mạch. Nhưng khi ngồi hoặc đứng, đặc biệt là trong thời gian dài, máu trong tĩnh mạch chân bị dồn và có thể tăng áp lực trong tĩnh mạch. Tĩnh mạch sâu và tĩnh mạch xuyên chỉ có khả năng chịu áp lực cao trong thời gian ngắn.

Tuy nhiên, nếu bạn dễ tổn thương, các tĩnh mạch có thể bị căng ra khi ngồi hoặc đứng lâu. Điều này có thể làm suy yếu tĩnh mạch và gây tổn thương cho van tĩnh mạch. Khi tình trạng này xảy ra, suy giãn tĩnh mạch sẽ xuất hiện.

Nguyên nhân gây ra suy giãn tĩnh mạch

Tình trạng áp lực máu tăng bên trong các tĩnh mạch nông ở chân là nguyên nhân gây ra suy giãn tĩnh mạch.

Có một số yếu tố có thể làm tăng nguy cơ mắc suy giãn tĩnh mạch, bao gồm di truyền trong gia đình, thừa cân, thiếu vận động, hút thuốc, thói quen đứng hoặc ngồi lâu, hoặc cả tình trạng huyết khối tĩnh mạch sâu (DVT). Phụ nữ thường có nguy cơ cao hơn nam giới khi mắc suy giãn tĩnh mạch. Thông thường, suy giãn tĩnh mạch thường xuất hiện ở độ tuổi từ 30 đến 70.

Trong quá trình mang thai, phụ nữ có thể tăng nguy cơ mắc suy giãn tĩnh mạch, nhưng thường có thể hồi phục sau khoảng một năm sau khi sinh. Tuy nhiên, phụ nữ mang thai nhiều lần có thể mắc suy giãn tĩnh mạch lâu dài hoặc vĩnh viễn hơn.

Phân loại suy giãn tĩnh mạch

Suy giãn tĩnh mạch có thể được phân loại dựa trên vị trí, đường kính và cấp độ suy giãn của các tĩnh mạch bị ảnh hưởng. Dưới đây là một số phân loại chính:

Phân loại theo vị trí

• Suy giãn tĩnh mạch chân: Là trường hợp suy giãn tĩnh mạch diễn ra chủ yếu ở các tĩnh mạch ở chân và bắp chân.
• Suy giãn tĩnh mạch đùi: Suy giãn tĩnh mạch xảy ra chủ yếu ở các tĩnh mạch ở đùi.
• Suy giãn tĩnh mạch tay: Suy giãn tĩnh mạch ảnh hưởng đến các tĩnh mạch ở tay, thường là ở bàn tay.

Phân loại theo đường kính

• Suy giãn tĩnh mạch nhỏ: Suy giãn tĩnh mạch xảy ra ở các tĩnh mạch nhỏ, có đường kính nhỏ hơn 3mm.
• Suy giãn tĩnh mạch lớn: Suy giãn tĩnh mạch xảy ra ở các tĩnh mạch lớn, có đường kính từ 3mm trở lên.

Phân loại theo cấp độ suy giãn

• Suy giãn tĩnh mạch cấp 1: Tĩnh mạch bị suy giãn nhẹ, thường không gây ra triệu chứng nhiều.
• Suy giãn tĩnh mạch cấp 2: Tĩnh mạch bị suy giãn mức trung bình, có thể gây ra các triệu chứng như phù chân, sưng bắp chân, đau và mệt mỏi.
• Suy giãn tĩnh mạch cấp 3: Tĩnh mạch bị suy giãn nặng, gây ra các triệu chứng rõ rệt và có thể dẫn đến biến chứng nghiêm trọng như viêm nhiễm và loét da.

Phân loại suy giãn tĩnh mạch là cần thiết để đánh giá mức độ và quyết định phương pháp điều trị phù hợp. Nếu bạn nghi ngờ mình có suy giãn tĩnh mạch, hãy tham khảo ý kiến ​​bác sĩ chuyên khoa để được chẩn đoán và điều trị đúng cách.

Triệu chứng suy giãn tĩnh mạch cần lưu ý

Khi mắc suy giãn tĩnh mạch, bạn có thể cảm thấy chân nặng, mệt mỏi, không yên, hoặc có cảm giác tê chân. Những triệu chứng này thường trở nên trầm trọng hơn khi bạn đứng hoặc ngồi lâu.

Đôi khi, bạn có thể trải qua chuột rút vào ban đêm. Bạn có thể thấy một búi tĩnh mạch phồng lên và uốn ngoằn ở chân, hoặc các đoạn tĩnh mạch giãn mềm. Suy giãn tĩnh mạch cũng có thể gây thay đổi màu da, dễ kích ứng da hoặc thậm chí là loét da.

Trong trường hợp suy giãn tĩnh mạch trở nên nặng, bạn có thể dễ bị mắc phải huyết khối tĩnh mạch sâu (DVT). Tình trạng này có thể làm cho chân đột ngột sưng phồng và nặng nề. Đây là tình trạng nghiêm trọng, cần được kiểm tra và điều trị ngay lập tức.

Phương pháp chẩn đoán suy giãn tĩnh mạch

Đầu tiên, bác sĩ sẽ thực hiện một cuộc hỏi khám về tình trạng sức khỏe, lịch sử bệnh và các triệu chứng mà bạn đang gặp phải. Sau đó, bác sĩ sẽ tiến hành kiểm tra lâm sàng bằng cách xem xét hình dạng và màu sắc của các tĩnh mạch trên da.

Bác sĩ có thể sử dụng dây ga-rô hoặc nhấn trực tiếp lên tĩnh mạch để đánh giá khả năng lấp đầy máu của chúng. Để xác định chẩn đoán về giãn tĩnh mạch, bác sĩ có thể yêu cầu siêu âm Doppler mạch máu.

Siêu âm Doppler mạch máu sử dụng sóng siêu âm không đau, có tần số cao hơn so với âm thanh mà tai người có thể nghe được để thực hiện khám sức khỏe. Bác sĩ sử dụng siêu âm Duplex để đo tốc độ của dòng máu và kiểm tra cấu trúc của các tĩnh mạch ở chân.

Quá trình kiểm tra này mất khoảng 20 phút cho mỗi chân. Ngoài việc phát hiện suy giãn tĩnh mạch, siêu âm Doppler mạch máu cũng giúp bác sĩ xác định nguyên nhân gây ra suy giãn tĩnh mạch từ các bệnh lý khác ngoài tĩnh mạch.

Điều trị suy giãn tĩnh mạch hiệu quả

Khi suy giãn tĩnh mạch không được điều trị, tình trạng này có thể trở nên nghiêm trọng hơn. Đầu tiên, bác sĩ sẽ áp dụng các phương pháp không cần phẫu thuật để giảm các triệu chứng.

Trong trường hợp suy giãn tĩnh mạch từ nhẹ đến trung bình, việc nâng cao chân có thể giúp giảm sưng và các biểu hiện khác. Bác sĩ có thể hướng dẫn bạn nâng chân cao hơn mức tim trong khoảng 15 phút, thực hiện điều này 3 hoặc 4 lần mỗi ngày.

Khi phải đứng lâu, đôi khi việc gập chân lại có thể giúp tạo áp lực cần thiết để máu trong tĩnh mạch trở về tim.

Sử dụng tất tĩnh mạch trị giãn tĩnh mạch

Trong trường hợp suy giãn tĩnh mạch trầm trọng hơn, bác sĩ có thể đề xuất việc sử dụng vớ áp lực. Đây là loại vớ có độ co giãn, giúp tạo áp lực lên tĩnh mạch, ngăn chặn sự tràn máu ngược. Sử dụng vớ áp lực cũng có thể hỗ trợ quá trình lành loét da và ngăn ngừa tái phát.

Có thể bạn sẽ cần phải sử dụng vớ áp lực hàng ngày trong suốt cuộc sống. Đối với nhiều bệnh nhân, việc sử dụng vớ áp lực không chỉ giúp điều trị suy giãn tĩnh mạch mà còn giảm đau, sưng và ngăn ngừa các vấn đề khác trong tương lai.

Trị liệu xơ hóa tĩnh mạch

Trong quá trình thực hiện phương pháp xơ hóa, bác sĩ sẽ tiêm thuốc vào tĩnh mạch suy giãn. Thuốc sẽ kích thích và tạo hiện tượng xơ hóa từ bên trong ra ngoài, làm cho tĩnh mạch không bình thường bị tắc hoàn toàn. Máu thông thường sẽ chảy qua các tĩnh mạch khác khi các tĩnh mạch bị tắc. Các tĩnh mạch được tiêm cuối cùng sẽ co lại và không còn hiện diện.

Tuy nhiên, kể từ khi phương pháp điều trị bằng laser và sóng cao tần được giới thiệu, phương pháp xơ hóa tĩnh mạch hiện đã ít được thực hiện.

Loại bỏ tĩnh mạch nông bằng phương pháp phẫu thuật Stripping

Để thực hiện phẫu thuật này, bác sĩ thường tạo một đường cắt nhỏ ở vùng bẹn và thêm một đường khác gần mắt cá chân. Sau đó, bác sĩ sẽ tách và thắt tất cả các nhánh tĩnh mạch suy giãn với tĩnh mạch chính, thường là tĩnh mạch nông chính ở chân. Tiếp theo, tĩnh mạch hiển sẽ được loại bỏ.

Tuy nhiên, hiện nay, phương pháp này chỉ áp dụng cho những trường hợp không thể được điều trị bằng laser hoặc sóng cao tần.

Loại bỏ tĩnh mạch nông bằng phương pháp laser hoặc sóng cao tần nội mạch

Can thiệp nội mạch loại bỏ tĩnh mạch giãn sử dụng nhiệt, dưới sự hướng dẫn của hình ảnh, thường áp dụng năng lượng laser hoặc sóng cao tần để cắt (đốt) và đóng kín tĩnh mạch suy giãn. Phương pháp này an toàn, ít xâm lấn hơn so với phẫu thuật và ít gây sẹo.

Bác sĩ sử dụng siêu âm để quan sát hình ảnh của tĩnh mạch. Dưới sự hướng dẫn của siêu âm, bác sĩ đặt ống thông qua một đường cắt nhỏ và luồn vào lòng tĩnh mạch bất thường. Sợi quang hoặc điện cực phát tia laser hoặc sóng cao tần (cả hai đều là sợi dây mỏng, truyền năng lượng từ máy phát) được đưa vào qua ống thông và di chuyển đến vị trí cần điều trị trong lòng tĩnh mạch.

Thuốc gây tê được tiêm vào các mô xung quanh tĩnh mạch để làm xẹp các tĩnh mạch xung quanh sợi quang hoặc điện cực và giữ chức năng như một lớp cách nhiệt cho năng lượng. Năng lượng sẽ phát nhiệt đốt tĩnh mạch và làm cho tĩnh mạch bị đóng kín. Sau thủ thuật, tĩnh mạch suy giãn sẽ teo lại và “xơ hóa”.

Thủ thuật này thường được thực hiện ngoại trú.

Sau thủ thuật, có thể có đau và sưng tại vùng can thiệp. Để giảm các tác dụng phụ này, việc sử dụng vớ áp lực trong hai tuần là quan trọng.

Loại bỏ tĩnh mạch nông bằng hệ thống VenaSeal^TM

Kỹ thuật này mới sử dụng keo sinh học (cyanoacrylate) để bít các tĩnh mạch suy giãn thay vì sử dụng nhiệt. Trong quá trình can thiệp, bác sĩ sẽ bơm keo sinh học vào một ống tiêm và đưa vào súng bắn keo trong hệ thống kín VenaSeal™ được nối với ống thông. Ống thông sẽ được đưa đến các vị trí mục tiêu theo hướng dẫn của siêu âm để bắn keo sinh học. Trong quá trình thực hiện, cần sử dụng băng ép ở chân.

Thủ thuật này được phát triển để giảm khó chịu cho bệnh nhân và rút ngắn thời gian phục hồi. Sau khi thủ thuật hoàn tất, bác sĩ sẽ đặt một miếng băng nhỏ tại vị trí ống tiêm. Bệnh nhân có thể nhanh chóng quay trở lại các hoạt động hàng ngày mà không gặp nhiều trở ngại. Phương pháp này đã được chứng minh là hiệu quả, an toàn với tỷ lệ thành công cao.

Các biện pháp tự chăm sóc cho bệnh nhân suy giãn tĩnh mạch

Có một số biện pháp tự chăm sóc giúp giảm khó chịu từ suy giãn tĩnh mạch. Những biện pháp này cũng có thể ngăn ngừa hoặc trì hoãn sự tiến triển của suy giãn tĩnh mạch:

• Tập thể dục: Vận động thường xuyên, như đi bộ, giúp tăng cường lưu thông máu ở chân. Bác sĩ có thể hỗ trợ bạn với một chế độ tập luyện phù hợp.
• Kiểm soát cân nặng và chế độ ăn: Giảm cân giúp giảm áp lực không cần thiết lên tĩnh mạch. Chế độ ăn cũng có thể hỗ trợ. Giảm lượng muối có thể giúp ngăn ngừa sưng chân do giữ nước.
• Lựa chọn trang phục: Tránh giày cao gót và ưa chuộng giày đế thấp hơn để giảm áp lực lên tĩnh mạch. Quần áo không nên quá chật, đặc biệt là ở vùng eo, chân và bẹn để không cản trở lưu thông máu.
• Nâng cao chân: Nghỉ ngơi vài lần trong ngày bằng cách nâng cao chân hơn tim. Ví dụ như nằm xuống và đặt hai chân lên ba hoặc bốn gối.
• Tránh ngồi hoặc đứng lâu: Thay đổi tư thế thường xuyên để giúp máu lưu thông tốt hơn.

Trên đây là những kiến thức về suy giãn tĩnh mạch mà Phòng khám Bác sĩ Dung cung cấp. Các bạn có thể thăm khám trực tiếp tại Quảng Bình thông qua địa chỉ

• Trụ sở chính: Thôn Vĩnh Phú Quảng Hòa TX Ba Đồn
• Hoặc đặt lịch thông qua số điện thoại: 084.502.9815.